Obywatele Państw członkowskich Unii Europejskiej mogą na tych samych zasadach, co obywatele Włoch, nabywać nieruchomości. Formalności związane z zakupem takiej nieruchomości to przede wszystkim uzyskanie włoskiego kodu fiskalnego (codice fiscale), będącego odpowiednikiem polskiego numeru NIP nadawanego przez Urząd Skarbowy (Agenzia delle Entrate) oraz opłacenie kosztów notarialnych i podatków związanych z zakupem nieruchomości.
We Włoszech do wyboru mamy różne typy nieruchomości: appartamento – mieszkanie, mieszkanie dwupokojowe bilocale, mieszkanie jednopokojowe – monolocal,e dom – casa, dom na wsi z zabudowaniami – casale, gospodarstwo –cascina / fattoria, rezydencja – masseria, szeregowiec – villetta a schiera. Aby umowa była w pełni skuteczna, powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Nabywca nieruchomości ponosi koszty notarialne. Notariusz ma obowiązek dokonać szeregu wymaganych prawem czynności kontrolnych. Przede wszystkim sprawdza, czy sprzedający jest rzeczywistym właścicielem i posiada tytuł prawny do sprzedaży lokalu mieszkalnego, a także zobowiązany jest sprawdzić, czy mieszkanie (dom) nie jest obciążone hipoteką. Dodatkowo, notariusz powinien zweryfikować, czy przedmiot sprzedaży nie podlega specjalnym reżimom prawnym, np. prawu pierwokupu na rzecz określonych podmiotów, lub też czy nieruchomość nie posiada wartości historycznej, artystycznej lub archeologicznej. Do obowiązków notariusza należy również m.in. sprawdzenie, czy mapa katastralna odpowiada faktycznemu stanowi nieruchomości oraz czy zostały przeprowadzone odpowiednie kontrole w zakresie prawidłowego statusu nieruchomości z punktu widzenia przepisów budowlanych, przepisów prawa energetycznego oraz przepisów o przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy. Notariusz ma także obowiązek pobrania od nabywcy kwot niezbędnych do uiszczenia opłat i podatków, które w chwili rejestracji aktu notarialnego odprowadza do Urzędu Skarbowego. Niezależnie od notariusza musimy sami sprawdzić stan nieruchomości w rejestrze gruntów Catasto – we właściwym Wydziale Ksiąg Wieczystych Conservatoria dei Registri Immobiliari. W ten sposób możn upewnić się, że mieszkanie (dom), który zamierzamy nabyć, pochodzi od osoby uprawnionej.
Podatkami bezpośrednio wiązanymi z zakupem nieruchomości są: podatek od rejestracji nieruchomości (l’imposta del registro), podatek od hipoteki (tasso ipotecario) oraz podatek katastralny (tributo catastale), uiszczane notariuszowi, który następnie odprowadza je do Urzędu Skarbowego. Co istotne, po nabyciu nieruchomości we Włoszech, jej właściciel ma obowiązek uiszczania podatku od nieruchomości ICI (imposta comunale immobili). Ustalaną przez władze gminy stawkę, właściciel nieruchomości odprowadza dwa razy w ciągu roku.
Przykładowo, gdy kupujemy nieruchomość od osoby prywatnej aby obliczyć wartość katastralną nieruchomości (valore catastale), dochód katastralny (rendita catastale) należy powiększyć o 5% i pomnożyć przez 120: 1000 x 1,05 x 120 = 126 000. Następnie obliczamy podatek od nieruchomości – rejestracyjny (imposta di registro) od wartości katastralnej (9%) i dodajemy podatki hipoteczne i katastralne (imposta ipotecaria e catastale) w łącznej wysokości 100 euro (po 50 euro każdy): (126 000 x 9%) + 100 = 11440 euro.
Gdy kupujemy nieruchomość od firmy płacącej VAT, naliczamy podatek VAT (IVA) od ceny zakupu (10%), oraz podatki rejestracyjne, hipoteczne i od wpisu do ksiąg wieczystych (imposte di registro, ipotecaria e catastale), opłatę skarbową (imposta di bollo) i podatek hipoteczny (tassa ipotecaria): (250 000 x 10%) + 600 + 230 + 90 = 25 920 euro.
Wysokość tak zwanego podatku katastralnego zależy m.in. od tego czy kupujecie nieruchomość prima casa (pierwszy dom, w którym masz faktyczne miejsce zamieszkania) czy jako seconda casa (drugi dom, ten “wakacyjny”) oraz od wartości katastralnej nieruchomości. Waha się on od 2 do 9% wartości katastralnej nieruchomości, a w wypadku nieruchomości z pierwszej ręki 4% albo 10% ceny rynkowej. W wypadku zakupu nieruchomości jako prima casa wiążą się z tym obowiązki związane z zameldowaniem oraz ewentualnym przeniesieniem rezydencji podatkowej. W wypadku zakupu jako seconda casa, dochodzi jeszcze płatny co roku podatek od nieruchomości, ok. 1% wartości katastralnej nieruchomości, w zależności od gminy. Każda nieruchomość we Włoszech ma określoną wartość katastralną, która zwykle jest dużo mniejsza niż jej cena rynkowa.