Jesteś po rozwodzie i zastanawiasz się, ile wynoszą alimenty na dziecko i do kiedy będziesz musiał je płacić? Ich wysokość nie jest jasno określona przez przepisy prawne. Co bierze zatem pod uwagę Sąd, który orzeka w sprawie o alimenty i na jakiej podstawie decyduje o kwocie, którą będziesz musiał wypłacać na konto matki lub, później, pełnoletniego dziecka? Wszelkie wątpliwości w tym zakresie rozwiejemy w dzisiejszym wpisie.
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy a alimenty na dziecko
Zgodnie z art. 133 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (KRO) rodzice są zobowiązani do łożenia na utrzymanie i wychowanie dziecka, chyba że:
- jest w stanie utrzymać się samodzielnie,
- dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (np. renta, odszkodowanie).
Ustawodawcy nie zdecydowali się wskazać w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym konkretnych kwot, które powinny być płacone na dziecko w ramach alimentów. Dlatego też nie sposób odpowiedzieć na pytanie, ile wynoszą alimenty na dziecko – Sąd ocenia każdy przypadek odrębnie i indywidualnie. Pod uwagę bierze:
- uzasadnione i realne potrzeby dziecka (dziecko nie potrzebuje butów za 2 tys. złotych),
- zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego, czyli w tym przypadku rodzica.
Do dochodów rodzica wliczane są:
- wynagrodzenie,
- nagrody i premie,
- renta i emerytura,
- dochody z majątku (wynajem mieszkania, dzierżawa ziemi).
Jeśli rodzic nie wykazuje żadnych dochodów, Sąd weryfikuje, jakie są jego możliwości zarobkowe.
Jak Sąd ocenia realne potrzeby dziecka i możliwości zarobkowe rodziców, czyli ustalamy wysokość alimentów.
Mimo że przepisy KRO nie określają dokładnie wysokości alimentów na dziecko i aspektów, które Sąd powinien brać pod uwagę, zazwyczaj sędziowie kierują się pewnymi zasadami, które utrwaliły się wskutek długotrwałej praktyki orzeczniczej. Istotne z punktu widzenia sędziego są:
- możliwości zarobkowe rodzica – nie są to więc realne dochody rodzica, ale jego możliwości uzyskania zarobku; bierze się pod uwagę wykształcenie, doświadczenie zawodowe i dotychczas uzyskiwane dochody;
- poziom życia rodziców – dziecko powinno żyć na takiej samej stopie życiowej, jak rodzice – jeśli rodzic wyjeżdża na zagraniczne wakacje, to dziecko też powinno mieć taką możliwość;
- dotychczasowa stopa życiowa – jeśli dziecko korzystało z obozów narciarskich przed rozpadem związku rodziców, a ich możliwości zarobkowe utrzymały się na tym samym poziomie, po rozwodzie również powinno mieć możliwość takich wyjazdów;
W zakresie możliwości zarobkowych rodzica Sąd Najwyższy stwierdził, że możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody (Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty z dnia 16 grudnia 1987 r.).
Rodzic może spełniać obowiązek alimentacyjny poprzez wkład w wychowanie dziecka i opiekę – jeśli nie utrzymuje kontaktu, alimenty na dziecko mogą być wyższe niż wówczas, gdyby o taki kontakt zabiegał.
Realne potrzeby dziecka – jak je ocenić, uwzględniając wysokość alimentów
Rodzic, który składa pozew do sądu o alimenty, powinien wykazać realne potrzeby dziecka. Uwzględnić należy koszty:
- utrzymania (czynsz, opłaty, fundusz remontowy, wyżywienie, zakup ubrń, środków czystości itp.),
- edukacji,
- leczenia – alimenty na dziecko niepełnosprawne będą wyższe niż alimenty na dziecko w pełni zdrowe,
- na fizyczny i intelektualny rozwój (rozrywka – książki, bilety do kina, teatru, zajęcia dodatkowe, obozy i kolonie letnie).
Im bardziej szczegółowo wykaże się potrzeby dziecka, tym większa szansa, że Sąd zasądzi wyższe alimenty. Zazwyczaj jako dowód traktowane są:
- zeznania rodzica, z którym dziecko stale przebywa, i ewentualnych świadków,
- rachunki i faktury.
Czy można zmienić wysokość alimentów na dziecko?
Ponieważ alimenty na dziecko i ich wysokość zależą od realnych potrzeb dziecka i możliwości zarobkowych rodziców, ich kwota może się zmienić – spaść lub wzrosnąć. Kiedy możemy wnosić o podwyższenie alimentów? Wówczas gdy po wydaniu poprzedniego orzeczenia:
- poprawiła się sytuacja materialna rodzica, np. dostał lepiej płatną pracę,
- zwiększyły się realne potrzeby dziecka – zazwyczaj uznaje się, że im starsze dziecko, tym większe potrzeby; podstawą wnoszenia o wyższą kwotę jest też choroba dziecka czy chęć studiowania w innym mieście.
Obniżenia alimentów można żądać:
- w razie pogorszenia się sytuacji majątkowej zobowiązanego rodzica (mniej płatna praca),
- poprawy sytuacji majątkowej osoby, która jest uprawniona do alimentów, czyli dziecka (student podjął pracę).
Sąd ocenia okoliczności, które mają wpływ na żądanie – czy utrata pracy nie nastąpiła na przykład w wyniku dobrowolnej rezygnacji.
Alimenty na dziecko – do kiedy należy je płacić?
Zastanawiasz się, jak długo będziesz musiał płacić alimenty na dziecko? Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy nie określa maksymalnego wieku, do którego trzeba wspierać uprawnionego. Alimenty na dziecko niepełnosprawne można płacić nawet do końca życia, jeśli dziecko nie jest w stanie podjąć pracy i utrzymać się samodzielnie. W przypadku dzieci zdrowych minimalny wiek to osiągnięcie pełnoletności, czyli 18 lat. Jeśli jednak dziecko:
- nie może znaleźć pracy,
- chce się dalej uczyć,
rodzic jest zobowiązany do dalszego łożenia na jego utrzymanie.
Z punktu widzenia Sądu alimenty na dziecko powinny być płacone tak długo, aż uprawniony nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Jeśli jednak uprawniony do alimentów nie dokłada starań, żeby się usamodzielnić (np. co roku zmienia kierunek studiów, ale żadnego nie kończy), to jest to podstawa do żądania w Sądzie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Są jednak sytuacje, gdy obowiązek nie wygaśnie mimo zaawansowanego wieku uprawnionego – tak było w sprawie 25-latki, która po ukończeniu studiów magisterskich kontynuowała studia doktoranckie i mimo otrzymywania stypendium nie była w stanie utrzymać się sama, ponieważ nauka i praca na uczelni zajmowały jej cały wolny czas. Matka wnioskowała o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, ale sąd się do niego nie przychylił.
Chcesz ustalić wysokość alimentów, obniżyć lub podwyższyć alimenty na dziecko w Warszawie? Skorzystaj z porad naszej kancelarii specjalizującej się prawie rodzinnym. Zapraszamy do kontaktu.